Nadzwyczajny Zjazd Etnologów/Etnolożek i Antropologów/Antropolożek Polskich - Antropologia Przeciw D
Nie przez przypadek grono akademickie z różnych ośrodków z Polski spotkało się w murach Teatru Polskiego w Poznaniu, by uczestniczyć w nadzwyczajnym spotkaniu naukowym. Nie przez przypadek, bo na fasadzie budynku wybudowanego w 1875 roku jako wyrazu sprzeciwu wobec opresji władz znajduje się wiele mówiący napis "Naród sobie". Dziś oczywiście można wielorako interpretować te słowa, wskazując także ironiczne podwaliny tego stwierdzenia i odnosząc się do pytania, kto i komu skrobie rzepkę, co nie wpływa na fakt, iż poznański zjazd akademików_czek stanowił ważny wyraz ważnego przesłania. Celem zjazdu była reakcja na rzeczywistość, na realia rozszerzającej się dyskryminacji, a tym samym obrona prawa powszechnego, będącego fundamentem cywilizacji a nie obroną obyczajów. Bo raz puszczona dyskryminacja staje się systemem, którego nie można już zatrzymać. Właśnie dlatego ogłoszony został manifest:
MANIFEST ETNOLOGÓW I ANTROPOLOGÓW POLSKICH PRZECIW DYSKRYMINACJI
Jako przedstawiciele etnologii oraz antropologii społecznej i kulturowej czujemy szczególną odpowiedzialność za kształt wiedzy o kulturze i społeczeństwie. Niepokoją nas coraz liczniejsze przypadki manipulacji i ignorancji w tym obszarze, obecne w debacie publicznej, mediach, edukacji oraz polityce. Mamy na uwadze przede wszystkim bałamutne twierdzenia formułowane w odniesieniu do migracji, uchodźców, wielokulturowości oraz tożsamości narodowych, etnicznych czy religijnych. Z tych powodów za potrzebne i słuszne uznaliśmy zorganizowanie Nadzwyczajnego Zjazdu Etnologów i Antropologów Polskich oraz ogłoszenie niniejszego manifestu. Wiedza o kulturze i społeczeństwie jest polem naszych kompetencji, powstałym dzięki wieloletnim badaniom i dziedzictwu dyscypliny uprawianej od ponad stu lat. Jesteśmy więc uprawnieni i zobligowani, by wypowiadać się w tym zakresie. Traktujemy to jako obowiązek wynikający z etosu antropologii - nauki służącej społeczeństwu i wartościom humanistycznym. Kieruje nami ponadto poczucie odpowiedzialności oraz postawa obywatelska. Dlatego wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec wszelkich przejawów dyskryminacji, wykluczania i mowy nienawiści na tle kulturowym, religijnym, etnicznym, genderowym bądź światopoglądowym. Protestujemy przeciwko świadomemu manipulowaniu faktami, ideologizowaniu przekonań, ksenofobii, rasizmowi oraz przemocy wymierzonej w ludzi reprezentujących odmienne kultury, tożsamości, postawy, wyznania i wartości. Przypadki takie, zdarzające się coraz częściej, godzą w podstawy ładu społecznego i prowadzą do ludzkich tragedii. Aby im przeciwdziałać, występujemy w obronie rzetelnej wiedzy o kulturze i społeczeństwie, wzywamy do wzajemnego szacunku oraz domagamy się respektowania wartości humanistycznych. Bronimy społeczeństwa otwartego i różnorodnego, budowanego w oparciu o ideały demokracji i prawa człowieka. 23.11.2016, Poznań Uczestnicy Zjazdu
Po odczytaniu listów poparcia, nie tylko od poszczególnych osób, ale i ośrodków naukowych z wielu miejsc na świecie, swoje poparcie dla inicjatywy wyraźnego wypowiadania sprzeciwu wobec nadużywania terminów antropologicznych przez współczesne media i władzę, a tym samym podpisanie się pod ogłoszonym manifestem wyraziły_li przedstawiciel_ki naukowych ośrodków w całym kraju. Wystąpienia te wiązały się z potrzebą zareagowanie na przejawy dyskryminacji, bigoterii i uprzedzeń w sytuacjach, gdy różnica kulturowa stała się powodem podważania praw mniejszości. A to zadanie leży zwłaszcza po stronie etnologów_żek i antropologów_żek. Film z tej części zjazdu - niezwykle ciekawy ze względu na szeroką perspektywę poznawczą - znajduje się tutaj.
Druga część zjazdu objęła czterogodzinną zamkniętą debatę m.in. nad aktualnymi problemami równościowymi, odpowiedzialnością naukowców za reakcję na nadużycia w przestrzeni publicznej i związane z nimi tworzenie pseudo-teorii naukowych, a tym samym manipulowanie ludźmi nie mającymi możliwości weryfikacji zasłyszanych informacji czy zasadności stosowania równościowego języka wyrażania. Ta część spotkania była niezwykle interesująca i otwierająca, a także samokrytyczna, co daje podwaliny do doskonalenia się w obszarze nauki o człowieku, relacji międzyludzkich i możliwości współpracy między wybranymi grupami osób z szacunkiem myślących o Drugim-Innym.
Obrady w ramach poznańskiej inicjatywy trwały do późnego wieczora, a zakończyły się zwiedzaniem wystawy "Wszyscy jesteśmy imigrantami" w Centrum Kultury Zamek oraz spotkaniem z organizator_k_ami artystycznego przedsięwzięcia. Jak wskazała kuratorka wystawy, dr Natalia Bloch, "głównym wydarzeniem jest wystawa listów słanych przez polskich emigrantów ze Stanów Zjednoczonych i Brazylii pod koniec XIX wieku – jest opowieścią o nas jako o migrantach, próbą przypomnienia sobie naszej własnej historii migracyjnej. Nie politycznych emigracji elit, które chętnie pamiętamy, ale masowych, zamorskich wyjazdów zwykłych ludzi „za chlebem”. To jednocześnie opowieść o uniwersalności doświadczenia migracyjnego. Choć od napisania listów minęło 125 lat, wiele pragnień, przeżyć i odczuć w nich wyrażonych jest dziś udziałem zarówno osób uciekających do Europy przed przemocą i biedą, jak i emigrantów z Polski żyjących w krajach Europy Zachodniej. Złożone powody wyjazdów, wyboista droga do ziemi obiecanej, zepchnięcie do podrzędnego sektora rynku pracy, ale nierzadko też duma z osiągniętego awansu ekonomicznego, utrzymywanie bliskości na odległość i próby prowadzenia dwóch domów jednocześnie, przywiązanie do rzeczy i szukanie wsparcia wśród „swoich” to wątki, które składają się na doświadczenie bycia migrantem, niezależne od czasu i miejsca".
